nummer 929, 16 april 2023

Dit nummer wordt ge­stuurd naar onge­veer 4850 adres­sen.

De Wiskun­dE-brief is een digita­le nieuws­brief, gericht op wiskun­dedocen­ten in het voortge­zet onder­wijs, met als doel om een snelle onder­lin­ge uitwis­se­ling van informa­tie en menin­gen moge­lijk te maken. De brief ver­schijnt buiten de school­vakan­ties min­stens één keer per twee weken. Het abonne­ment is gratis.
Uw bijdra­gen aan de Wiskun­dE-brief zijn welkom op het e-maila­dres van de redac­tie. Op de website van de Wiskun­dE-brief kunt u zich abonne­ren, vindt u alle voor­waar­den en adver­tentie­tarie­ven en kunt u oude nummers nalezen.
Artikelen en bijdragen
Verschenen
Vacatures in het onderwijs
Advertenties

 

Meer (en jongere) wiskundeleraren

Het aantal wiskun­delera­ren in het voortge­zet onder­wijs was de afgelo­pen jaren behoor­lijk terugge­lo­pen. De jongste cijfers laten echter opeens een lichte stij­ging zien. Een trend­breuk?
Het beeld leek een jaar geleden duide­lijk, een gestage afname van het aantal manne­lij­ke wiskun­delera­ren en een lichte stij­ging bij hun vrouwe­lij­ke collega's, zodat de aantal­len steeds meer naar elkaar toe groeien (zie WiskundE-brief 906). De gege­vens van het vorige school­jaar, om precies te zijn per 1 oktober 2021, zijn daarom verras­send. Het aantal wiskun­dedocen­ten in het voortge­zet onder­wijs, zowel manne­lijk als vrouwe­lijk, is ineens geste­gen. Hieron­der is dat in beeld ge­bracht.
Meer wiskun­de-uren
Het aantal wiskun­dedocen­ten daalde het vorige decenni­um met bijna 2% per jaar, maar lag vorig school­jaar ineens ruim 2% hoger dan het jaar daar­voor. Daarmee kwam het aantal wiskun­dedocen­ten weer op het niveau van 2018/19. De stij­ging van het aantal wiskun­de-uren was nog sterker: 3%. Het aantal lesuren per wiskun­dedo­cent is dan ook weer geste­gen. Mannen geven, nog steeds, gemid­deld meer lessen dan vrouwen. Daarom zien we bij het aantal gegeven lesuren een wat oneven­wichti­ger beeld dan bij de aantal­len docen­ten. Vorig school­jaar was bijna 46% van de wiskun­dedocen­ten vrouw, maar ze verzorg­den niet meer dan 43% van het aantal lesuren. De verde­ling is de laatste jaren wel een stuk bijge­trok­ken. Negen jaar geleden was dat nog slechts 34%. Hieron­der is een en ander gra­fisch weerge­ge­ven.
Steeds jonger
Ondanks de toename van de groep 65+ daalt de gemid­del­de leef­tijd van de wiskun­delera­ren in het voortge­zet onder­wijs gestaag. Het vorig school­jaar bedroeg deze naar schat­ting 44,1 jaar. Vier jaar eerder was dat nog 45,2 jaar. De meerder­heid van de wiskun­dedocen­ten was op de peilda­tum jonger dan 45, en bijna 30% zelfs jonger dan 35 jaar. Hieron­der ziet u de leef­tijds­verde­ling per 1 oktober 2021.
gk
-----------
Dit artikel is geba­­seerd op gege­­vens van de Dienst Uitvoe­­ring Onder­­wijs (DUO) van het Ministe­­rie van Onder­­wijs, Cultuur en Weten­­schap­­pen.

 

Van Hiele: niveaus van wiskundig denken

 
Bert Zwane­veld geeft op dinsdag 9 mei een lezing en work­shop over de niveau­theo­rie die ontwik­keld is door Van Hiele. Pierre van Hiele en zijn vrouw Dieke van Hiele-Geldof, beide wiskun­dele­raar, promo­veer­den in 1957 onmid­del­lijk na elkaar aan de Univer­si­teit van Utrecht op een wiskun­de-didac­tisch onder­werp.
De titel van Pierres proef­schrift is De proble­ma­tiek van het inzicht, gedemon­streerd aan het inzicht van school­kinde­ren in de meetkun­deleer­stof en van Diekes proef­schrift De didak­tiek van de meetkun­de in de eerste klas van het V.H.M.O. Pierres proef­schrift bevat in essen­tie zijn niveau­theo­rie. Hierin spelen de lesob­serva­ties die zijn vrouw voor haar proef­schrift deed, een belang­rij­ke rol. In een artikel in Paedago­gische Studiën had Van Hiele die theorie al twee jaar eerder beschre­ven. Pas nadat op een interna­tiona­le confe­ren­tie een Austra­li­sche collega het belang van Van Hieles ideeën had ver­woord in termen van een weten­schappe­lij­ke theorie, erkende Pierre dat hij iets had ontwik­keld en gevali­deerd dat als een zelf­standi­ge theorie kan worden be­schouwd.
De theorie bestaat uit de volgen­de niveaus:
  • Niveau 0 (grondni­veau): de leerlin­gen ontwik­ke­len een idee over waar het over zal gaan
  • Niveau 1 (visuele niveau): de leerlin­gen leren de eigen­schap­pen van het object of de objec­ten van het nieuwe terrein
  • Niveau 2 (be­schrij­ven­de niveau niveau): de struc­tuur die op niveau 1 is ontwik­keld, is onder­werp van studie
  • Niveau 3 (theore­ti­sche niveau): de leerlin­gen abstra­he­ren de redene­rin­gen van niveau 2 en focus­sen op de logi­sche struc­tuur
  • Niveau 4 (theore­tisch-deduc­tie­ve niveau): de nadruk ligt op specia­le aspec­ten van het redene­ren op niveau 3
Geen van de niveaus mag worden overge­sla­gen.
De sessie op 9 mei heeft drie onderde­len:
  1. Voor de pauze een presen­ta­tie: Van Hiele: leven en werk, waaron­der de niveau­theo­rie.
  2. Na de pauze ontwer­pen groep­jes deelne­mers (globaal) een of meer lessen voor de start van een voor de leerlin­gen nieuw wiskun­dig onder­werp. In het ontwerp speelt de niveau­theo­rie een expli­cie­te rol. Iedere groep kiest zelf een onder­werp. Dit wordt afge­rond met een plenai­re nabe­spre­king.
  3. Tot slot wordt aan­dacht besteed aan de niveau­theo­rie in de Neder­land­se wiskun­delera­renop­leidin­gen: resulta­ten van een klein onder­zoek­je.
Prakti­sche informa­tie
De bijeen­komst vindt plaats op dinsdag 9 mei 2023 van 17.00 - 20.00 uur op de UvA. De locatie is lokaal REC A2.10 in gebouw A op het Roeters­ei­land, Nieuwe Achter­gracht 166 1018WV Amster­dam.. Meer informa­tie vindt u hier.
Harte­lij­ke groet en hope­lijk tot de 9e,
Sharon Calor

 

Nascholingsdag: hyperbolische meetkunde

 
Op vrijdag 2 juni 2023 wordt de (jaar­lijk­se) nascho­lings­dag voor wiskun­dedocen­ten in weer georga­ni­seerd. Dit keer niet in Leiden, maar in Rotter­dam. U kunt dan een hele dag onder enthou­sias­te begelei­ding heer­lijk met wiskun­de bezig zijn, zoals al ruim 20 jaar tradi­tie is.
In WiskundE-brief 861 werden we uitgeno­digd door Hans Finkeln­berg voor de nascho­lings­dag over de hyperbo­li­sche meetkun­de op 27 maart 2020. Zoals bekend is deze dag toen niet doorge­gaan. Inmid­dels heeft de univer­si­teit beslo­ten deze dag niet meer te organi­se­ren. Gezien de belang­stel­ling in het verle­den, heb ik de stoute schoe­nen aange­trok­ken en de organi­sa­tie ter hand genomen. Ik heb Hans Finkeln­berg ondanks zijn drukke werk­zaamhe­den bereid gevon­den mee te werken.
Uitnodi­ging
De nascho­lings­dag voor wiskun­dedocen­ten vindt plaats op Melanch­thon Schie­broek, Van Bijn­kers­hoek­weg 97, 3052 PB Rotter­dam. Natuur­lijk is ieder­een van harte welkom, maar met name de wat minder ervaren docen­ten nodig ik nadruk­ke­lijk uit om deel te nemen. U kunt deze link gebrui­ken voor aanmel­ding. Als uw school een bevesti­ging voor de nascho­ling eist, kunt u Hans Finkeln­berg mailen. Mocht eventue­le lesuit­val een onover­kome­lijk pro­bleem voor uw school­lei­ding vormen, dan kunt u zonodig Hans Finkeln­berg mailen voor assis­ten­tie bij onder­bou­wing van het belang van deze dag bij uw school­lei­ding. Voor alle andere vragen kunt u mij mailen.
Ieder­een die ik sprak, was bereid een kleine bijdra­ge te leveren voor de lunch en kaas/borrel aan het eind van de dag. Bij de aanmel­ding zal ik dus vragen om een vrijwil­li­ge bijdra­ge van 20 euro (tikkie). Ik zal uw per­soonsge­ge­vens alleen voor deze dag gebrui­ken en daarna verwij­de­ren.
Graag tot ziens op 2 juni 2023. Ik hoop van harte dat we er weer, zoals van ouds, een mooie dag van gaan maken.
Mede namens Dr. Hans Finkeln­berg (hfin­keln@math.leidenu­niv.nl),
Herman Zechiel (hze­chiel@melanch­thon.nl),
Melanch­thon Schie­broek

 

Onderwijs meets onderzoek

 
Wat kunnen wiskun­deonder­wijs en onder­wijson­der­zoek voor elkaar beteke­nen? Op vrijdag 29 septem­ber 2023 organi­se­ren de NVvW, het Freuden­thal Insti­tuut en SLO de vijfde confe­ren­tie 'Onder­wijs meets onder­zoek' waarbij deze vraag cen­traal staat.
De middag staat in het teken van curricu­lumver­nieu­wing. Eerst geeft Bärbel Barzel (hoogle­raar wiskun­dedidac­tiek Univer­si­tät Duis­burg-Essen) een inkijk­je in ervarin­gen rondom curricu­lumver­nieuwin­gen in Duits­land. De poster­presen­ta­tie vormt het bruisen­de hart van de confe­ren­tie. Daarna kunt u een van de drie werk­groe­pen bezoe­ken.
Opbreng­sten
Voor wiskun­dedocen­ten wordt met deze confe­ren­tie duide­lij­ker welke weten­schappe­lij­ke kennis over wiskun­deonder­wijs zij in hun prak­tijk kunnen benut­ten. Onder­zoe­kers van wiskun­deonder­wijs krijgen een beter beeld van de proble­men in de prak­tijk van het wiskun­deonder­wijs die om een onder­zoeksma­ti­ge oplos­sing vragen.
De confe­ren­tie vindt plaats in Cursus- en verga­dercen­trum Domstad, Utrecht op vrijdag 29 septem­ber van 15:00 uur tot 19:00 uur De kosten (inclu­sief maal­tijd) bedra­gen voor NVvW-leden € 20, voor niet-leden € 35 en voor studen­ten aan een leraren­oplei­ding € 15. Voor meer prakti­sche informa­tie en aanmel­ding kunt u de website van de NVvW bezoe­ken.

 

Geschiedenis van de wiskunde op uw school

 
Nu na de corona­storm de rust wat is weerge­keerd, is er op de scholen wel­licht weer ruimte om een lezing of een master­class over de geschie­de­nis van de wiskun­de te organi­se­ren. Aan­dacht voor het ont­staan van de wiskun­de kan bijdra­gen aan het interes­sant maken van de wiskun­de­les en moge­lijk ook aan de belang­stel­ling voor N-profie­len.
In begin­sel zijn er drie varian­ten:
  • De klassie­ke oudheid tot 500 na Chris­tus
  • Van de vroege middel­eeu­wen tot de Verlich­ting
  • De 19e en 20e eeuw
Mengvor­men zijn ook moge­lijk.
De presen­ta­ties zijn - op reiskos­ten na - koste­loos en worden ver­zorgd door Roel Van Asselt, oud-wiskun­dedo­cent en hbo-lector. Voor meer informa­tie kunt u mailen naar r.v.asselt@ziggo.nl.

 

Lesmateriaal over toepassingen van wiskunde

 
Er zijn ontzet­tend veel interes­san­te verha­len over de toepas­sin­gen van wiskun­de in het be­drijfs­le­ven en de maat­schap­pij. Maar hoe krijg je die leven­dig in het klaslo­kaal? Het Plat­form Wiskun­de Neder­land heeft hier­voor lesmate­ri­aal ontwik­keld.
Hoe kan bijvoor­beeld een wiskun­de­les over de exponen­tië­le formule levendi­ger worden gemaakt? De leraar kan een video van 4 minuten klassi­kaal afspe­len en daarna leerlin­gen enkele opgaven laten maken die aanslui­ten bij de video. De opgaven kunnen enkele opgaven uit de methode vervan­gen. Het lesmate­ri­aal is naar eigen inzicht, klas en lessitu­a­tie aan te passen. Het is zowel in pdf als in Word te downloa­den.
Eerder publi­ceer­de PWN al het boek Succes­formu­les en zes video's voor vmbo, havo en vwo, die aanslui­ten bij de examen­program­ma's. Deze video's zijn opgeno­men bij KLM, HEMA, ING, Eneco, Kompas en het St. Antoni­us Zieken­huis.
Het lesmate­ri­aal, de video's en het boek zijn hier te vinden.

 

De aprilveiling van het WwF loopt tot 30 april

 
In het weekend waarop de meiva­kan­tie begint, eindigt de april­vei­ling van het Wereld­wiskun­de Fonds (WwF). U heeft dan dus even mooi de tijd om de veiling website te bezoe­ken en mee te bieden op het fraaie aanbod.
Veel binnen- en buiten­land­se studie­boe­ken, boeken over de geschie­de­nis van de wiskun­de en over didac­tiek zijn nog voor scherpe prijzen op de veiling te vinden.
Handig bieden
Wacht niet tot het laatste moment met bieden. U kunt ook nu al voor uw favorie­te boeken een maximum­bod uitbren­gen. Uw bod wordt dan, als iemand een hoger bod doet dan u heeft gedaan, automa­tisch in kleine stapjes ver­hoogd tot aan het maximum dat u heeft opgege­ven. Volg deze link voor nadere uitleg.
De veiling eindigt op zondag 30 april 2023. Op deze dag lopen ver­schil­len­de boeken op ver­schil­len­de tijd­stip­pen ten einde. Als u erg gebrand bent op een bepaald boek, houd dan de eind­tijd scherp in de gaten. Als binnen vijf minuten voor het einde van de veiling nog een bod ge­plaatst wordt, zal de veiling automa­tisch met vijf minuten ver­lengd worden. Hier­door hebben alle bieders de moge­lijk­heid om nog te reage­ren op dit late bod.
We rekenen weer op een mooie op­brengst. Deze op­brengst wordt geheel besteed aan projec­ten ten bate van het wiskun­deonder­wijs in ontwik­kelings­lan­den. Veel plezier met het bieden op onze april­vei­ling.
Jos Remijn (wereld­wiskun­deboe­ken@nvvw.nl),
veiling­mees­ter WwF

 

Uitslag tweede ronde wiskundeolympiade bekend

 
Op vrijdag 10 maart werd de tweede ronde van de Wiskun­de Olympia­de op 12 univer­sitei­ten gehou­den. Geen enkele deel­nemer wist alle opgaven fout­loos op te lossen. Een uitzon­derlij­ke presta­tie is neerge­zet door een leer­ling uit de tweede klas, die de hoogste score van het hele deelne­mers­veld heeft behaald.
De volgen­de leerlin­gen gaan door naar de finale, die op vrijdag 15 septem­ber in Eindho­ven zal plaats­vin­den: de 39 onder­bouw­leerlin­gen met 13 punten of meer, de 43 vierde­klas­sers met 16 punten of meer en de 37 vijfde­klas­sers met 23 punten of meer. Als uw leerlin­gen hebben meege­daan aan de tweede ronde, kunt u via de wed­strijd­site de scores van uw leerlin­gen zien en tevens wie er door is naar de finale. Alle deelne­mers hebben rond 13 april een brief met hun persoon­lij­ke uitslag ontvan­gen. De finalis­ten ontvan­gen boven­dien een uitnodi­ging om deel te nemen aan een aantal trai­nings­midda­gen op de univer­si­teit, zodat ze zich opti­maal kunnen voorbe­rei­den op de finale.
Er waren 937 leerlin­gen uitgeno­digd op grond van hun score in de eerste ronde. Ook hadden 10 leerlin­gen een wild­card ontvan­gen. Uitein­de­lijk deden er 875 leerlin­gen daadwer­ke­lijk mee aan de tweede ronde.
Inmid­dels is ook de datum van de eerste ronde volgend jaar bekend, om alvast in uw agenda te noteren: 22 januari t/m 2 februa­ri 2024. U kunt met uw school zelf binnen deze periode de meest geschik­te dag uitkie­zen waarop de eerste ronde wordt afgeno­men.
Namens de Stich­ting Neder­land­se Wiskun­de Olympia­de,
Melanie Steen­tjes (melanie@wiskun­deolym­pia­de.nl)

 

Niet vergeten

Tijd­stip Evene­ment (Volg de link voor details) Organi­sa­tie
1 t/m 23 april Imagina­ry in Gronin­gen. Plat­form Wiskun­de Neder­land
1 t/m 30 april April­vei­ling. Wereld­wiskun­de Fonds
17 april Presen­ta­tie boek Du Sautoy. Spui25
18 april Master­class Rubiks kubus. Radboud Univer­si­teit Nijme­gen
21 april Leve de wiskun­de! Bèta­part­ners
mei 2023 Imagina­ry in Amster­dam. Plat­form Wiskun­de Neder­land
9 mei 2023 Van Hiele: niveaus van wiskun­dig denken. Vaknet­werk wiskun­de
16 mei 2023 Master­class Google. Radboud Univer­si­teit Nijme­gen
2 juni 2023 Nascho­lings­dag: hyperbo­li­sche meetkun­de. Herman Zechiel en Hans Finkeln­berg
15 juni 2023 Werken aan basis­vaardig­he­den rekenen-wiskun­de in alle vakken. NVvW e.a.
19 juni t/m 24 juli Imagina­ry in Maas­tricht. Plat­form Wiskun­de Neder­land
25 en 26 augus­tus Vakan­tiecur­sus Antwer­pen. Plat­form Wiskun­de Neder­land
1 en 2 septem­ber Vakan­tiecur­sus Amster­dam. Plat­form Wiskun­de Neder­land
29 septem­ber Onder­wijs meets Onder­zoek. NVvW e.a.

Versche­nen

In deze rubriek beste­den we aan­dacht aan nieuwe publica­ties en softwa­re op het gebied van wiskun­de en wiskun­deonder­wijs. Uw inzen­din­gen zijn welkom maar de redac­tie beslist uitein­de­lijk of en hoe een bijdra­ge ge­plaatst wordt.


 

Zebra 66: Islamitische Meetkundige Patronen

 
Auteur:Goossen Karssen­berg
Uitgeve­rij:Epsilon Uitga­ven
Aantal pagina's:72
ISBN:978-9-05-04119-7
Prijs:€ 10,=
De meetkun­di­ge patro­nen die u op moskee­ën, op tombes maar ook in heilige boeken uit islami­ti­sche cultu­ren tegen­komt, zijn met veel vernuft ontwor­pen. Hoe zouden ze dat des­tijds hebben aange­pakt?
Dat zullen we nooit precies weten. Maar als u zich door deze Zebra laat verlei­den om zelf analy­ses, recon­struc­ties en eigen ontwer­pen van zulke patro­nen te maken, krijgt u wel een goed beeld van hoe men dit eeuwen geleden zou kunnen hebben gedaan. De geofrac­tor, een speci­aal voor dit doel ontwor­pen instru­ment dat past in deze ontwerp­tradi­tie, helpt u hierbij. Een uniek Per­zisch hand­schrift vormt een lei­draad bij dit avon­tuur. En dat avon­tuur levert ook nog eens door uzelf gemaak­te tekenin­gen van mozaïe­ken op van een schoon­heid waarvan u ver­steld zult staan. Laat u verras­sen en ga aan de slag, gewa­pend met passer, liniaal en geofrac­tor!
'Islami­ti­sche Meetkun­di­ge Patro­nen' is vooral bedoeld voor leerlin­gen in de boven­bouw havo/vwo.

Vacatu­res in het onder­wijs

Het plaat­sen van vacatu­remel­din­gen voor docen­ten wiskun­de en rekenen is gratis voor niet-particu­lie­re instel­lin­gen voor voortge­zet en hoger onder­wijs. Voor de voor­waar­den: zie www.wiskun­de­brief.nl.


 

Vacatures in Bilthoven

De Werk­plaats Kinder­gemeen­schap, een school voor mavo, havo, athene­um en gymnasi­um opge­richt door Kees Boeke, zoekt voor het nieuwe school­jaar collega’s wiskun­de.
De Werk­plaats is een zeer gelief­de school bij kinde­ren, ouders en medewer­kers.
Werk met ons mee op de Werk­plaats en kijk op onze website.
 

 

Vacature wiskunde A/C VAVO in Den Haag

 
Bij de VAVO Haaglan­den in den Haag hebben we een vacatu­re voor wiskun­de A/C met een omvang van 0,5 fte.
Wij zijn op zoek naar een leuke sponta­ne collega voor het vak Wiskun­de A, die ook kennis heeft van Wiskun­de C. De lessen worden gegeven aan Havo 4, Havo 5 en Vwo 6 klassen.
Voel u vrij en reageer. We zien uw sollici­ta­tie graag tege­moet. U kunt tot en met 8 mei reage­ren.
Meer informa­tie kunt u hier vinden.

 

Vacatures in Noord-Holland

 
Bij Vonk werken bete­kent verbin­ding, autono­mie en vertrou­wen. U krijgt goede onder­steu­ning en een omge­ving waar u zich­zelf verder kunt ontwik­ke­len, geïnspi­reerd raakt en anderen moti­veert.
Wij zoeken wiskun­de docen­ten voor ver­schil­len­de vesti­gin­gen: Bent u die docent waar leerlin­gen later nog met veel plezier aan terug­den­ken? Dan ontvan­gen wij graag uw sollici­ta­tie. U vindt de vacatu­res op onze website.

Adver­ten­ties

Voor voor­waar­den en tarie­ven: zie www.wiskun­de­brief.nl.


 

KERN Wiskunde TTO onderbouw compleet

Vanaf komend school­jaar kunt u in de hele onder­bouw havo/vwo werken met KERN Wiskun­de English edition.
Voor leer­jaar 1 en 2 zijn de Engels­tali­ge leerboe­ken havo/vwo beschik­baar en voor leer­jaar 3 zijn er aparte boeken voor 3 havo en voor 3 vwo.
Bestel ze hier.
 

 

Bestuur een drone met Texas Instruments grafische rekenmachines!

Een program­ma in Python schrij­ven en daarmee een Tello drone aanstu­ren: dat kan met de grafi­sche rekenma­chi­nes van Texas Instru­ments!
Wij hebben gezien dat leerlin­gen er vol plezier mee aan de slag gaan. Met het program­me­ren van de drone doen ze nuttige vaardig­he­den op en zetten ze wiskun­de letter­lijk in bewe­ging. Mis­schien een mooie activi­teit voor een project­week? U kunt daar­voor gratis lesmate­ri­aal downloa­den dat het program­me­ren van de drone stap voor stap uitlegt.
Lees hier alles over de activi­teit.
 

 
redactie:Chantal Hulst-Neijenhuis, Jeanne Kok, Gerard Koolstra en Marja van der Wind
e-mail:redactie@wiskundebrief.nl
website:www.wiskundebrief.nl