nummer 925, 19 februari 2023
Dit nummer wordt gestuurd naar ongeveer 4850 adressen.
| |
De WiskundE-brief is een digitale nieuwsbrief, gericht op wiskundedocenten in het voortgezet onderwijs,
met als doel om een snelle onderlinge uitwisseling van informatie en
meningen mogelijk te maken. De brief verschijnt buiten de schoolvakanties minstens
één keer per twee weken. Het abonnement is gratis.
Uw bijdragen aan de WiskundE-brief zijn welkom op het e-mailadres
van de redactie. Op de website van de WiskundE-brief
kunt u zich abonneren, vindt u alle voorwaarden en advertentietarieven en kunt u oude nummers nalezen.
|
|
Artikelen en bijdragen | | |
|
Advertenties | | |
Steeds meer leerlingen naar havo/vwo?
De laatste jaren bestaat veel belangstelling voor de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs.
Volgens sommigen begint daar de tweedeling: havo-vwo versus vmbo.
De opzet van de eerste jaren van ons voortgezet onderwijs is steeds vaker onderwerp van discussie.
Helaas gaan uitgesproken meningen niet altijd gepaard met een solide feitelijk onderbouwing.
Hieronder een poging om wat relevante ontwikkelingen te schetsen.
Als we kijken hoe aan het begin van het voortgezet onderwijs de verdeling is over de verschillende 'types' *), en
daarbij ruim tien jaar terugkijken, zien we een aantal golfbewegingen.
Een belangrijke motor achter deze bewegingen wordt gevormd door de 'adviezen' die in groep acht worden uitgedeeld.
Het woord 'adviezen' is trouwens misleidend, want in de praktijk gaat het doorgaans om verwijzingen.
Van invloed is ook in hoeverre en op welke manier scholen de leerlingen 'sorteren'.
In hoeverre wordt er gewerkt met klassen bestemd voor een type leerlingen, zoals leerlingen met een vwo-advies of leerlingen met advies vmbo kader,
en in welke mate wordt gebruik gemaakt van bredere brugklassen waarin leerlingen met verschillende 'adviezen' zitten.
Verschuivingen
De laatste jaren is er - mede onder invloed van corona - flink wat beweging te zien.
In 2020 was er door het wegvallen van de eindtoets een verschuiving te zien richting vmbo, gevolgd door een tegenbeweging het jaar daarna.
Als we letten op de ontwikkelingen op wat langere termijn zien we dat de de opmars van het vwo in de eerste klassen indrukwekkend was.
De laatste jaren lijkt deze opmars tot stilstand gekomen.
Het aandeel steeg tussen 2001 en 2017 van 11% tot 15%.
Terwijl het totaal aantal eersteklassers iets afnam in deze periode, steeg het aantal vwo-ers met 34%.
Het aandeel van 15% lijkt voorlopig het plafond te zijn.
De opmars is de eerste jaren ten koste gegaan van de havo/vwo richting, hoewel dit nog steeds de combinatie is met de meeste leerlingen.
Sommige havo/vwo-klassen doen hun naam eer aan in die zin dat een groot deel doorstroomt naar het vwo. Echter, in andere gevallen gaat het in de praktijk om een havo-klas, waarvan een kleine minderheid naar het vwo gaat.
Het aandeel van 'zuivere' havoklassen is tussen 2010 en 2018 verdubbeld, maar is nog steeds klein, zo'n 5%.
In de grafieken zijn voor de overzichtelijkheid havo en havo/vwo gecombineerd.
In tegenstelling tot de suggestie die wel eens wordt gewekt is het aandeel van het beroepsonderwijs in de eerste klas nu ongeveer gelijk aan dat in 2010.
Onder beroepsonderwijs verstaan we praktijkonderwijs, vmbo basis en vmbo kader.
Tot 2014 nam het wat toe, daarna daalde het weer wat.
Het aandeel van 'mavo' - eigenlijk vmbo theoretisch en gemengd- fluctueert wat, maar is eigenlijk opvallend constant.
Het aantal leerlingen in brede brugklassen liep een tijdje terug, maar zit sinds kort weer in de lift.
Hieronder is de ontwikkeling op wat langere termijn in beeld gebracht middels vier 'momentopnamen'.
Derde leerjaar
Eigenlijk is de samenstelling van de eerste klas nog maar een tussenstand.
In de onderbouw wisselen leerlingen nog vaak van richting, de zogenaamde 'op- en afstroom' (zie ook WiskundE-brief 914).
Pas in het derde leerjaar is een goed beeld te geven.
Opvallend is dat daar van een opmars van vwo weinig meer te zien is.
Het aandeel is sinds 2010 niet echt gegroeid.
Daarbij moet worden aangetekend dat de cijfers van 2022 mogelijk beïnvloed zijn door het ontbreken van de eindtoets in het basisonderwijs in 2020.
Het aandeel van de havo blijkt in klas 3 juist gegroeid te zijn en het beroepsonderwijs heeft hier een stapje terug moeten doen.
De verschuivingen in de samenstelling van het derde leerjaar zijn dus bescheiden.
Opmerkelijk is dat het erop lijkt dat de laatste jaren de ontwikkeling in klas 3 los lijkt te komen van die bij de 'adviezen' aan het eind
van de basisschool.
Hieronder kijken we - met in het achterhoofd de veelgenoemde 'tweedeling' - naar het aandeel havo/vwo.
De verticale schaalverdeling is zo aangepast dat veranderingen goed te zien zijn.
Tot ongeveer 2017 (2019 - 2) is de ontwikkeling van de samenstelling van klas 3 redelijk te voorspellen op basis van de adviezen aan het
eind van de basisschool.
De laatste paar lijkt het verband echter een beetje zoek.
gk
------------------
*) Zo duiden we opleidingen als vmbo kader, vmbo theoretisch, havo en vwo maar even aan.
|
Publiekslezingen over de betekenis van wiskunde
The role of mathematics in solving the world's main challenges is de -wat hoogdravende- titel van een serie publiekslezingen die voor woensdagavond 1 maart op de agenda staan.
De zeven korte lezingen gaan over de betekenis van wiskunde en informatica in de huidige en toekomstige samenleving.
De (soms verborgen) wiskunde in het dagelijks leven is een belangrijk thema.
De lezingen worden gehouden in het kader van de SIAM Conference on Computational Science and Engineering.
De sprekers zijn:
- Karen Wilcox (University of Texas) over digitale virtuele replica van mensen die in de gezondheidszorg kunnen worden gebruikt
- Magnus Fontes (Roche) over rol van biogeneeskunde
- Kate Evans (Oak Ridge National Laboratory) over de rol van wiskunde bij oplossingen voor problemen rond de klimaatverandering
- Luke Bennets (University of Adelaide) over de snel veranderende zuidelijke oceaan, een long van de aarde
- Caoimhe Rooney (NASA) over de wiskunde achter het maken van smoothies en het bestuderen van de sterrenhemel
- Bert Zwart (CWI) over het elektriciteitsnet van de toekomst
- Alexander Rinooy Kan (UvA) over de cruciale rol van wiskunde voor de maatschappij en industrie
In de NRC stond een uitgebreid interview
van Alex van de Brandhof met Caoimhe Rooney.
Ze is mede oprichter van
mathematigals, een initiatief om wiskunde populairder te maken.
Praktische informatie
De lezingen worden op woensdagavond 1 maart gehouden in het RAI congrescentrum, Europaplein 24 in Amsterdam (ingang G).
Ze zijn gratis toegankelijk en aanmelding is niet nodig.
De begintijd is 20:00. Om 22:00 zijn de lezingen afgelopen en is er gelegenheid om een drankje te nuttigen.
|
Prikkelende rekendidactiek
Betapartners organiseert twee bijeenkomsten over wiskunde: 'Prikkelende rekendidactiek' en 'Leve de wiskunde!'.
De bijeenkomst over
rekendidactiek is op donderdag 9 maart 2023 van 17:00-20:30 uur in het NU-gebouw van de VU.
In vier workshops laat Jan Los, verbonden aan de VU, zien hoe u onderwerpen als gelijkvormigheid, priemgetallen en merkwaardige producten kunt gebruiken voor simpele rekentrucs.
Dankzij deze trucs wordt de achterliggende wiskunde op een aantrekkelijke manier toegankelijk voor leerlingen.
Deze bijeenkomst is gratis voor Betapartners en kost € 75 voor niet-partners.
Over de manifestatie 'Leve de wiskunde!', gepland op 21 april, volgt in het volgende nummer meer informatie.
|
Masterclass Hoe goochelt Google?
U bent natuurlijk gewend dat u met behulp van Google snel allerlei informatie en antwoorden op uw vragen kunt vinden. Maar hoe gaat Google eigenlijk te werk?
Het is niet zo lastig om voor een bepaalde zoekopdracht passende documenten te vinden.
Het probleem zit er meer in om de meest interessante documenten bovenaan de lijst te plaatsen.
Dat ze hier een goede methode voor hebben gevonden is de basis voor het succes van Google.
Als uw vwo-leerlingen met wiskunde B hierover meer willen weten, kunnen zij 16 mei naar de gratis masterclass 'Hoe goochelt Google?' van de Radboud Universiteit.
Dan maken zij kennis met het wiskundige algoritme waaraan Google zijn succes ontleent.
Volg deze
link voor meer informatie en aanmelden.
|
Escape rooms voor wiskundeonderwijs
Educatieve Escape Rooms (EER) zijn enorm in opkomst in het onderwijs.
Die kunnen ook (de geschiedenis van de) wiskunde als thema hebben.
Een EER is een teamspel waarin spelers binnen één of meer kamers aanwijzingen ontdekken, puzzels oplossen en taken uitvoeren om een doel te bereiken.
Het kunnen fysieke kamers zijn, maar ook digitale omgevingen of andere vormen van afgesloten ruimtes, zoals een papieren envelop of een houten kistje.
Bij een EER is, anders dan bij gewone escape rooms, altijd sprake van bewust gekozen leerdoelen.
Dat kunnen inhoudelijke leerdoelen zijn, bijvoorbeeld het verwerven van kennis, maar ook het ontwikkelen van vakspecifieke of algemene vaardigheden.
Zo is het werken met een passer een vakspecifieke vaardigheid en samenwerken of communiceren een algemene vaardigheid.
Na een EER volgt een zogenaamde debriefing waarin een check op de leerdoelen plaatsvindt.
Dat kan in de vorm van een toets zijn.
Gebruikelijker is een nabespreking waarin de inhoud van de EER wordt doorgenomen en ervaringen worden uitgewisseld.
Voordelen
Hoewel nog slechts beperkt onderzoek is gedaan, is al genoeg bekend om de voordelen van EER's met stevige argumenten te onderbouwen.
Het is een effectief hulpmiddel voor het leren binnen en tussen verschillende gebieden.
Bovendien bevorderen EER´s een aantal transversale vaardigheden, zoals probleemoplossen en kritisch denken.
Ik ben erg gecharmeerd van de werkvorm EER voor mijn wiskundeonderwijs, in het bijzonder in combinatie met geschiedenis van de wiskunde.
De verhaallijn is een belangrijk element van een EER.
Dit biedt veel mogelijkheden voor historische contexten: tijdreizen, schatkisten, beschrijvingen van andere culturen en periodes,
het centraal stellen van een historisch personage als hoofdpersoon in het verhaal enzovoort.
Verder verschaft de geschiedenis van de wiskunde ons een grote voorraad puzzels en problemen
die aanleiding geven tot het ontwikkelen van wiskundige concepten en methodes.
U kunt een kleitablet of een fragment van een stuk papyrus natekenen of een handgeschreven stukje wiskunde danwel een halve pagina uit een oud boek kopiëren,
wellicht in een onbekende taal of met nog onbekende symbolen.
De mogelijkheden zijn eindeloos.
Materiaal
Ik heb enkele cursussen gevolgd over het maken van EER’s, zowel volledig digitale EER’s als spellen die gebruik maken van fysieke puzzels en objecten.
Er zijn heel veel online tools beschikbaar voor het maken van allerlei puzzels en voor het creëren van sfeer en het versterken van de verhaallijn.
Zo is het mogelijk een stukje tekst eruit te laten zien als een oud krantenbericht.
Intussen heb ik diverse EER’s ontwikkeld, waarvan tot nu toe drie over geschiedenis van de wiskunde: oude getalstelsels, wortels van wortels en
geschiedenis van combinatoriek.
Deze EER’s gebruik ik in mijn onderwijs aan de lerarenopleiding en bij nascholingen.
Voor het maken van een eigen (E)ER met behulp van het bordspel 'Escape Room the Game' heb ik een handleiding geschreven en
bijbehorende materialen, zoals een speluitleg op powerpoint en lintkaartjes, ontwikkeld.
Belangstelling?
Als u interesse heeft in mijn materiaal, of als u zelf iets dergelijks wilt ontwikkelen, of als u juist eigen tools en informatie met mij wilt delen,
is het mogelijk om contact met me op te nemen.
U kunt ook deze website raadplegen.
Daar is veel te vinden voor het werken met EER’s, onder andere een MOOC en een Nederlandstalig handboek.
De focus van het Un-Lock project ligt bij het hoger onderwijs, maar de principes van EER en tips voor het maken ervan zijn ook bruikbaar in
het voortgezet onderwijs.
En er is nog veel meer.
Mijn kennis hierover deel ik graag.
Desiree Agterberg, d.a.agterberg@hva.nl
|
Opladen tijdens de Bètapartnersconferentie 2023
Het centrale thema is het zeer actuele onderwerp 'Energie'.
De rode draad door al onze vakken, vanaf het kleinste tot het grootste, van diepe wetenschap tot praktische toepassing, van ATP tot zonnecel!
Neem deel aan interessante lezingen en workshops voor docenten, TOA’s, teamleiders én schoolleiders.
Niet alleen voor de bètavakken, maar ook dit jaar weer voor economie!
Bij de keynote duiken we in de energietransitie, met een verdieping naar wat de Nederlandse bodem te bieden heeft.
Deze lezing wordt afgerond met een blik op de relevante banen van de toekomst als context voor gesprekken met leerlingen over keuzes in studies en beroepen.
In de parallelsessies wordt ingegaan op onderwerpen als welvaart binnen de grenzen van de aarde, wiskundige denkactiviteiten,
vaardig omgaan met The Internet of Things, waterstof uit de woestijn, fermentatie en het effect van social media op voedingspatronen.
De schoolleiders treffen elkaar in een sessie over goed bètaonderwijs, verdieping voor leerlingen en professionalisering in relatie tot lerarentekort.
Wat kan het Bètapartners netwerk daarin betekenen?
De conferentie is weer fysiek, op 16 maart op het Vechtstede College in Weesp, goed bereikbaar per trein.
In deze pdf
vind u de beschrijvingen van de sessies, handig om aan uw collega’s te laten zien.
Alle informatie staat op de website en daar kunt u
zich ook inschrijven.
De sluitingsdatum is donderdag 9 maart.
Deze conferentie is gratis voor Betapartners en kost € 100 voor niet-partners.
|
Een internationaal perspectief op reken- en wiskundeonderwijs
Onlangs kwam een vierde notitie uit over de specifieke eisen die het vak rekenen-wiskunde stelt aan het onderwijs.
De nieuwe notitie gaat over Het Hypothetisch Leertraject dat Simon (1995) beschrijft in zijn artikel.
Simon analyseert zijn zoeken naar een goede opdracht voor studenten rond het begrip oppervlakte en formuleert het idee van een hypothetisch leertraject.
Het oorspronkelijke artikel heet: 'Reconstructing mathematics pedagogy from a constructivist perspective'.
U kunt dit bericht hier lezen.
Dit is het vierde bericht in een reeks.
In WiskundE-brief 908 en WiskundE-brief 915 berichtten we over het uitkomen van de vorige drie notities.
Om het internationale perspectief voor het voetlicht te brengen is de werkgroep Wiskunde voor Morgen gestart met deze serie notities.
Hierin worden toonaangevende internationale artikelen op het gebied van reken-wiskundedidactiek besproken.
We verwachten dat deze serie ook informatief is voor degenen die al redelijk zijn ingevoerd in de internationale vakdidactische literatuur.
De notities worden gepubliceerd op de website van de werkgroep Wiskunde voor Morgen,
een gezamenlijke werkgroep van de NVvW en de NVORWO.
|
Advertenties
Uniek project met techniek en programmeren
|
Wilt u wiskunde integreren in een interdisciplinair project?
Lees dan dit inspirerende blog van de Portugese leraar Alexandre Gomes.
Met vijf leerlingen bouwde hij het robotvoertuig TI-Innovator™ Rover om tot een varend meetstation.
“Het mooie is dat leerlingen hun probleemoplossende vaardigheden verbeteren.
Naast programmeren leren ze praktisch en creatief te zijn, wat ook erg leerzaam is.”
Lees het blog hier.
|
|
|
Webinar introductie Casio fx-82NL
|
Donderdag 2 maart vanaf 20:00 uur is er een Webinar over de introductie van de Casio fx-82NL.
In dit webinar maken we u wegwijs op de fx-82NL, de nieuwe wetenschappelijke rekenmachine van Casio.
Het webinar is bedoeld voor iedereen die nog geen ervaring heeft met dit model.
We leggen op een interactieve manier de basisbediening uit.
Dit is de eerste van een geplande serie webinars over de fx-82NL.
N.B. De fx-82MS en fx-82EX worden vervangen door dit nieuwe model.
Meer informatie en aanmelden via deze link.
|
|
|
Docentenmiddag KERN Wiskunde 6 maart in Bodegraven
|
Bent u er ook bij op maandag 6 maart?
Tijdens de docentenmiddag in Bodegraven kunt u kennis maken met het team, auteurs én gebruikers van KERN Wiskunde.
Het programma start om 16:00 uur, de inloop is vanaf 15:30 uur.
Hoor wat anderen vinden van het werken met onze methode, vraag wat u wilt weten en deel uw eigen ervaringen met collega's.
Ga geïnspireerd en met een gevulde maag en goodiebag naar huis.
Klik hier voor het programma en meld u aan.
We zien u graag.
|
|
|
Webinar: leerdoelen voor digitale geletterdheid
Leerlingen leven in een digitale wereld.
Het nieuws staat er vol van: #fakenews, jongeren met een social-media-verslaving, succesvolle jonge webshopeigenaren.
Bij wiskunde komen impliciet vaardigheden terug die leerlingen helpen verstandig online te navigeren.
In dit interactieve, hands-on webinar bekijken wiskundedocent Tinde Ooms en expert digitale geletterdheid Vera van Westerlaak hoe u wiskundige
vaardigheden binnen de leerdoelen van digitale geletterdheid plaatst.
Het webinar start op maandag 13 maart om 15.15 uur.
Meer informatie en gratis aanmelden.
|
|
|
Aan de slag met Math4all
|
|
De Math4all website kent u waarschijnlijk al.
Daarnaast is het nu mogelijk om bij alle leerjaren havo/vwo, de eerste leerjaren vmbo en het technisch mbo zelf readers samen te stellen.
Vraag een gratis inlog aan om daar eens mee te experimenteren.
Als u meer maatwerk wilt voor uw school, betaalt u een kleine vergoeding.
Dan kunt u eigen materiaal toevoegen, verregaande keuzes maken, examentraining en keuzeonderwerpen opnemen, enzovoort.
Interesse?
Neem contact op met f.spijkers@math4all.nl of a.f.otten@math4all.nl, of bezoek onze stand op de NWD2023.
|
|
Bettermarks voorkennistoetsen
|
Kijk per hoofdstuk hoe uw leerlingen ervoor staan en bied hen extra oefenstof op maat.
Om leervertragingen gericht in kaart te brengen en deze effectief in te lopen, heeft bettermarks adaptieve voorkennistoetsen ontwikkeld bij elke methode.
Maak voorafgaand aan elk hoofdstuk een diagnose en laat uw leerlingen gericht werken aan hun persoonlijke hiaten.
De voorkennistoetsen zijn in meerdere varianten beschikbaar en sluiten aan bij elke wiskundemethode.
Klik hier voor meer informatie en vraag een pilot aan!
|
|
|
U kiest!
|
Hardcover of FLEX, Moderne Wiskunde of Getal & Ruimte: u kiest!
Wilt u zelf bepalen welk boek (hardcover of FLEX) en welk arrangement (met of zonder online leeromgeving) u aanschaft tegen een aantrekkelijke prijs?
Dat kan vanaf nu!
We hebben ons assortiment verruimd.
Kiest u voor een eenmalige aanschaf van hardcoverboeken, waar leerlingen niet in kunnen schrijven?
Met of zonder online licentie?
Of kiest u voor FLEX, altijd inclusief online licentie, waarbij leerlingen de boeken mogen houden en er dus in mogen schrijven?
Kiest u voor de structuur van Getal & Ruimte of het inzicht van Moderne Wiskunde?
Er is altijd een vorm én methode die past bij uw manier van lesgeven!
Meer over wiskunde bij Noordhoff vindt u hier.
|
|
|
|
|
