In WiskundE-brief 746 meldden we dat bij wiskunde relatief veel lessen onbevoegd
worden gegevens. De
meest
recente cijfers, van oktober 2015, laten zien dat de situatie niet
is verbeterd. In tegendeel!
Zoals u wellicht weet, worden er door het ministerie drie groepen
van docenten onderscheiden:
- Bevoegd. Dat zijn leraren met het juiste diploma of met bepaalde
overgangsrechten of buitenlandse diploma's.
- Benoembaar. Het gaat hier onder andere om docenten die met een
tweedegraads bevoegdheid in het eerstegraads gebied les geven. Maar het gaat
hier ook ook om docenten die bevoegd zijn in een ander vakgebied, om
zij-instromers en om sommige groepen studerenden.
- Onbevoegd.
In oktober 2015 werd 80,2% van de wiskundelessen gegeven door bevoegde
leraren. Dat is 0,7 procentpunt minder dan het jaar daarvoor. Voor alle
vakken tesamen bedroeg het percentage bevoegde lessen 88.
Er bestaan grote verschillen tussen vmbo, havo en vmbo. Overal geldt
echter dat het aandeel bevoegde wiskundelessen niet toeneemt maar
afneemt. Hieronder ga ik wat nader in op de ontwikkeling per
schoolsoort.
Vmbo
Op het vmbo wordt ruim een kwart van de lessen gegeven door niet bevoegde
docenten. Ruim de helft hiervan valt volgens de bovengenoemde driedeling
in de categorie 'onbevoegd'. Zie het diagram hieronder voor de details.
In dit diagram is te zien dat het aantal wiskundelessen dat wordt gegeven
door bevoegde docenten wat afneemt. Als lichtpunt wordt soms gezien dat de
groei vooral te vinden is in de groep 'benoembaar'. Overigens schatten de
onderzoekers dat de foutenmarge van deze gegevens ongeveer 0,25 procentpunt
bedraagt. Verschillen van 0,1 procentpunt zijn dus niet significant. Het
betreft in dit geval niet om onzekerheden die voortvloeien uit een steekproef
want de gehele populatie is voor deze gegevens onderzocht. Het gaat hier dus
hoogstens om fouten die mogelijk zijn ontstaan in de opgave van de scholen.
Havo en vwo
Op het havo en vooral op het vwo is de situatie gunstiger dan op het vmbo.
Verontrustend is echter dat daar het aandeel aan bevoegd gegeven lessen
in één jaar tijd met ongeveer 1 procentpunt is gedaald!
Als we ons concentreren op het aandeel van de lessen dat op het vwo wordt
gegeven door niet bevoegde docenten, inclusief de groep 'benoembaar', dan
zien we een stijging van 9,4% naar 10,3%. Dat is een stijging van ongeveer
10% want
10,3/9,4 ≈ 1,1.
Op havo en vwo gaat het bij de lessen die niet door bevoegde leraren worden
gegeven vooral om de groep 'benoembaar'. Voor een deel zal het dus gaan om
docenten die met een tweedegraads bevoegdheid lesgeven in de bovenbouw.
Eerste en tweedegaads sector
De bovenstaande gegevens kunnen de indruk wekken dat de groei van wiskundelessen
door niet bevoegde docenten vooral plaats vindt binnen het eerstegraadsgebied.
Dat is echter niet waar. In het eerstegraadsgebied steeg het aandeel van 15,3%
naar 15,6 % en in het tweedegraadsgebied was die stijging duidelijk groter, te
weten van 20,4% naar 21,3%. Wanneer we kijken naar de groep 'onbevoegden' (dus
zonder 'benoembaar') dan lijkt er in het eerstegraadsgebied zelfs van een afname
sprake te zijn (van 2,6% naar 2,4 %). Maar dat kleine effect ligt binnen de
geschatte foutenmarges.
gk
