WiskundE-brief nummer 579   13-11-2011

De verplichte rekentoets komt er aan. Vanaf het schooljaar 2013-2014 moeten leerlingen op het voortgezet onderwijs in de vooreindexamenklas of in de eindexamenklas de verplichte rekentoets maken. Ze mogen die toets maar één keer herkansen. Haalt de leerling in de vooreindexamenklas bij de herkansing niet minstens een vijf, dan is deze al een jaar voor het centraal schriftelijk examen gezakt. Verder is het nog onduidelijk of leerlingen die in de vijfde klas blijven zitten, ook de rekentoets opnieuw mogen doen en of examenkandidaten die zijn gezakt en het examenjaar overdoen, ook de rekentoets over mogen doen.

Scholen moeten op dit moment, met de onduidelijkheid die er zo hier en daar nog bestaat, beleid maken met betrekking tot de rekentoets. Een navrant detail hierbij is dat er geen structurele gelden aan de lumpsum zijn toegevoegd voor het rekenonderwijs. Het voortgezet onderwijs moet dus extra leveren voor hetzelfde geld. Het ligt dan ook voor de hand dat scholen daarom een beleid proberen op te zetten dat zo kostenefficiënt mogelijk is.

Individuele aanpak
Een voor de hand liggend beleid zou dan zijn om de leerlingen allemaal in de vooreindexamenklas na een lichte voorbereiding de rekentoets en eventueel de herkansing te laten maken. De groep die door de toets heen komt, kan daarna veilig het eindexamenjaar worden ingestuurd. Voor de rekenzwakke groep die de toets niet voldoende heeft afgesloten, kan een intensief voorbereidingstraject in het eindexamenjaar worden georganiseerd. Daarna wordt de rekentoets, en eventueel de herkansing, nogmaals in het eindexamenjaar afgenomen. Die werkwijze zou resulteren in een goede selectie, een gerichte individuele aanpak en een kostenefficiënte oplossing. Maar helaas, dat mag niet...

Levensgevaarlijk
Het 'two strikes out' principe dat in de wet is opgenomen, schrijft voor dat een leerling maar één keer mag herkansen. Daarmee wordt het afnemen van de rekentoets in de voorexamenklas meteen levensgevaarlijk. Immers, al zou je de herkansing pas in het eindexamenjaar laten maken, dan is er nog maar één kans voor de leerling. Mist de leerling deze kans, dan is de kans op een diploma verkeken, ongeacht de schoolexamencijfers die deze leerling verder heeft gehaald. De minister bevestigde op vragen van de PvdA onlangs dat deelname aan de rekentoets in het vooreindexamenjaar dit gevaar met zich mee brengt.

Fuik
Het 'two strikes out' principe is onrechtvaardig en contraproductief. Het noopt scholen tot het organiseren van een dure, leerlaagbrede rekenopleiding die niet wordt bekostigd. Het laat leerlingen die rekenzwak zijn maar zich verder goed ontwikkelen, in de fuik lopen. Het biedt geen tweede kansen aan leerlingen die dat juist hard nodig hebben. En het zorgt ervoor dat het aantal hoger opgeleiden in onze maatschappij straks fors gaat afnemen.

In 2009 presenteerde Europese Onderwijs-, Jeugd- en Cultuurraad de ambitie om in 2020 tenminste te zorgen voor 40% hoger opgeleiden in de leeftijdsgroep van 30 tot 34 jaar. Nederland heeft dat niveau ondertussen met ruim 41% bereikt. Het kabinet moet zich echter afvragen of dat niveau met een dergelijke strakke en niet gefaciliteerde regelgeving in de toekomst kan worden vastgehouden.

Ton Groeneveld

In de brief die de minister van OCW kortgeleden naar de scholen stuurde over de aangescherpte exameneisen, staat de volgende, interessante passage over de verplichte rekentoets:

"Bij de veldraadplegingen die onderdeel waren van het opstellen van de rekentoetswijzers, was er onder docenten en rekenexperts discussie over het gewenste niveau voor havo- en vwo-leerlingen. Die discussie betrof onder andere de aard en moeilijkheidsgraad van de opgaven. Ik neem deze signalen serieus en wil daarom onderzoeken of het niveau 3S leidt tot een geschiktere toets voor vwo-leerlingen. Hiertoe zal een rekentoetswijzercommissie 3S worden ingesteld. Deze commissie krijgt als opdracht de rekendoelen 3S in een toetswijzer uit te werken en dit goed af te stemmen met betrokkenen. Na raadpleging van het onderwijsveld zal ik dan een besluit nemen over het al dan niet invoeren van niveau 3S voor vwo-leerlingen."

bron: www.examenblad.nl

Het is op dit moment dus nog niet duidelijk voor welk referentieniveau u uw vwo-leerlingen die nu in de vierde klas zitten, op de verplichte rekentoets moet voorbereiden. Het voor de zekerheid alvast op 3S voorbereiden is geen optie omdat de niveaus 3F en 3S elkaar slechts beperkt overlappen.

gk

Afgelopen vrijdagmiddag (11-11-11) zijn de winnaars van de 50ste editie van de Nederlandse Wiskunde Olympiade bekend geworden. In de categorie klas 6 won Guus Berkelmans (17) uit Amstelveen de eerste prijs met de volle 50 punten. Hiermee is hij voor de vierde achtereenvolgende keer winnaar in zijn categorie, waarmee hij in de voetsporen treedt van zijn broer Wouter, die van 2005 t/m 2008 won. Tijdens de prijsuitreiking op de Technische Universiteit Eindhoven gingen de hoofdprijzen in de andere categorieën naar vijfdeklasser Jeroen Huijben (16) uit Goirle en vierdeklasser Michelle Sweering (14) uit Krimpen aan den IJssel.

De 15 prijswinnaars zijn:

Klas 6

1. Guus Berkelmans, Amstelveen, Barlaeus Gymnasium Amsterdam,
   6 vwo, 50 punten, €250,=
2. Jetze Zoethout, Goutum, Christelijk Gymnasium Beyers Naudé Leeuwarden,
   6 vwo, 44 punten, €150,=
3. Julius Linssen, Dorst, Stedelijk Gymnasium Breda,
   6 vwo, 44 punten, €100,=
4. Jan Willem van Ittersum, Amstelveen, Keizer Karel College Amstelveen,
   6 vwo, 40 punten, €75,=
5. Edward van de Pol, Eindhoven, Lorentz Casimir Lyceum Eindhoven,
   6 vwo, 40 punten, €50,=

Klas 5

1. Jeroen Huijben, Goirle, Theresia Lyceum Tilburg,
   5 vwo, 49 punten, €250,=
2. Ragnar Groot, Koerkamp, Opijnen Scholengroep Cambium Zaltbommel,
   5 vwo, 42 punten, €150,=
3. Peter van Hintum, Wageningen, Pantarijn Wageningen,
   5 vwo, 40 punten, €100,=
4. Lars Jellema, Arnhem, Stedelijk Gymnasium Arnhem,
   5 vwo, 32 punten, €75,=
5. Matthijs Lip, Hardinxveld-Giessendam, Gymnasium Camphusianum Gorinchem,
   5 vwo, 32 punten, €50,=

Klas 4 en lager

1. Michelle Sweering, Krimpen aan den IJssel, Erasmiaans Gymnasium Rotterdam,
   4 vwo, 42 punten, €250,=
2. Jeroen Winkel, Nijmegen, Stedelijk Gymnasium Nijmegen,
   4 vwo, 42 punten, €150,=
3. Peter Gerlagh, Tilburg, Theresia Lyceum Tilburg,
   4 vwo, 41 punten, €100,=
4. Tysger Boelens, Ter Apel, Regionale Scholengemeenschap Ter Apel,
   4 vwo, 40 punten, €75,=
5. Bas Verseveldt, Tilburg, Theresia Lyceum Tilburg,
   4 vwo, 40 punten, €50,=

Samen met nog 16 andere veelbelovende finalisten nemen deze 15 prijswinnaars de komende maanden deel aan het intensieve trainingsprogramma voor de Internationale Wiskunde Olympiade in Argentinië (8 tot 16 juli 2012).

Quintijn Puite, g.w.q.puite@tue.nl, HU en TU/e.
Melanie Steentjes, melanie.steentjes@cito.nl, Cito.
Stichting Nederlandse Wiskunde Olympiade.

Enige tijd geleden heb ik mijn vwo 5 klas de opdracht uit 2005 (over o.a. het duivenhokprincipe, zie www.fi.uu.nl/wisbdag/2005/DUIFTIEN.pdf) gegeven. Daarbij heb ik een zelfgemaakte rubric (beoordelingsschema) gebruikt. Het maken ervan kostte best even wat tijd. Maar zeker als je het samen met een collega doet, is zoiets goed te doen en maakt het dat je de praktische opdracht wat vrijer en wat meer op gevoel kunt beoordelen.

Uiteraard moet dat gevoel nog wel te verantwoorden zijn, maar een rubric geeft je ten opzichte van een exact puntensysteem wat meer speelruimte. Ook zorgt een rubric er voor dat je als docent goed moet nadenken over de doelstelling van de opdrachten.

Ik heb deze manier van beoordelen als erg prettig ervaren. Theo van den Bogaart, een oud-docent van mij die nauw betrokken is bij de wiskunde B-dag, opperde om mijn rubric als voorbeeld op de site van de wiskunde B-dag te plaatsen. Deze is te vinden op www.fi.uu.nl/wisbdag/beoordelingen/RubricWisB2005rka.docx.

Rakesh Kanhai, rka@wolfert.nl.
Wolfert Dalton, Rotterdam.

Regelmatig staat de kwaliteit van de schoolexamens in de belangstelling. Van scholen en docenten wordt verwacht dat ze kwalitatief goede schoolexamens afnemen en de inspectie houdt daar steeds strenger toezicht op.

Eén van de aspecten die de kwaliteit van het schoolexamen bepalen, is de samenstelling van het schoolexamenprogramma. Welke onderdelen worden getoetst? Hoe zwaar wegen de onderdelen ten opzichte van elkaar? Hoe is de spreiding van de schoolexamens over de tweede fase?

SLO wil de inrichting van de schoolexamenprogramma's voor havo en vwo met een enquête in kaart brengen. Wij zouden het bijzonder op prijs stellen wanneer u voor het vak wiskunde aan deze enquête wilt meedoen. Het kost u ongeveer 15 minuten.

Op www.slo.nl/voortgezet/tweedefase/nieuws/schoolexprog kunt u meer over onze enquête lezen. Wilt u meteen naar de digitale enquête? Ga dan naar www.slo.nl/kwaliteitSE.

Jos Tolboom, Leerplanontwikkelaar wiskunde,
SLO afdeling Tweede Fase.

Op dinsdag 13 december 2011 organiseert het Freudenthal Instituut een mini-symposium over het onderwerp Algebra & ICT, in het bijzonder rond de volgende vragen:

• Wat is het probleem met algebraonderwijs in het VO?
• Kan ICT een rol spelen in het oplossen hiervan?

Twee gerenommeerde sprekers, Abraham Arcavi (Weizmann Institute, Israel) en Johan Jeuring (OU/UU) zullen deze vragen vanuit verschillende invalshoeken belichten. Het mini-symposium is bedoeld voor leraren, studenten, opleiders en onderzoekers. De lezingen worden in het Engels gehouden. Het mini-symposium duurt van 13:00 tot 17:00 uur. Deelname is gratis maar aanmelding is verplicht. U kunt zich per email aanmelden bij Rita van Poorten, r.vanpoorten@uu.nl.

Nadere informatie vindt u op www.fi.uu.nl/fisme/nl/projecten/minisymposiumalgebraict.

Paul Drijvers, Freudenthal Instituut.

Op vrijdag 18 november van 16:00-18:00 uur vindt in Amsterdam de opening van het expertisecentrum Bèta-boost en Nederlandse première van de korte film Math-boost plaats. In een mix van animatie en documentaire, geproduceerd in samenwerking met Scriptfactory, zien we hoe wiskunde-zwakke leerlingen door een ogenschijnlijk simpele ingreep hun zelfvertrouwen en resultaten bij wiskunde drastisch en blijvend verhogen.

De locatie en een routebeschrijving vindt u op math-boost.nl/filmpremiere. Op dit adres kunt u zich ook aanmelden. Aanmelding is verplicht vanwege het beperkte aantal plaatsen.

Monique Pijls, contact@beta-boost.nl, directeur Bèta-boost

Voor 32-38 uur per week, standplaats Arnhem.

Wil jij jouw expertise op het gebied van rekenen en wiskunde inzetten voor de diverse toetsen en examens in het voortgezet onderwijs? Zoek jij een baan waarin je zowel vakinhoudelijk als organisatorisch wordt uitgedaagd? Dan is deze functie iets voor jou.

Kijk voor meer informatie op www.cito.nl (vacatures).

De inhoud van deze nieuwe editie en de ICT is verbeterd:

• Algebraïsche vaardigheden keren regelmatiger terug.
• Betere aansluiting op de examenpraktijk en een perfecte examentraining.
• Evenwichtiger opbouw van de lesstof.
• Sterk verbeterde Docentenkit.
• Nieuwe Leerlingenkit.

Meer informatie kunt u vinden op www.wetenwattelt.nl.

Komend schooljaar verschijnt de 10e editie van Moderne Wiskunde voor 1 havo/vwo onderbouw. Kenmerken zijn:

• Gebaseerd op de nieuwe tussendoelen en referentieniveaus.
• Rekenmachinevrije hoofdstukken.
• Sterk verbeterde ICT.
• Aparte leerlijn rekenen.

Vraag beoordelingsexemplaren aan of meldt u aan voor de informatiebijeenkomsten op www.modernewiskunde.noordhoff.nl.